“黄金百斤尽”的意思解释_原文出处_翻译赏析

sū qín yǐ lián héng shuō qín
苏秦以连横说秦

sū qín shǐ jiāng lián héng shuō qín huì wáng yuē:" dài wáng zhī guó, xī yǒu bā shǔ hàn zhōng zhī lì, běi yǒu hú háo dài mǎ zhī yòng, nán yǒu wū shān qián zhōng zhī xiàn, dōng yǒu yáo hán zhī gù.
苏秦始将连横说秦惠王曰：“大王之国，西有巴、蜀、汉中之利，北有胡貉、代马之用，南有巫山、黔中之限，东有肴、函之固。
tián féi měi, mín yīn fù, zhàn chē wàn shèng, fèn jī bǎi wàn, wò yě qiān lǐ, xù jī ráo duō, dì shì xíng biàn, cǐ suǒ wèi tiān fǔ, tiān xià zhī xióng guó yě.
田肥美，民殷富，战车万乘，奋击百万，沃野千里，蓄积饶多，地势形便，此所谓天府，天下之雄国也。
yǐ dài wáng zhī xián, shì mín zhī zhòng, chē qí zhī yòng, bīng fǎ zhī jiào, kě yǐ bìng zhū hóu, tūn tiān xià, chēng dì ér zhì.
以大王之贤，士民之众，车骑之用，兵法之教，可以并诸侯，吞天下，称帝而治。
yuàn dài wáng shǎo liú yì, chén qǐng zòu qí xiào.
愿大王少留意，臣请奏其效。
" qín wáng yuē:" guǎ rén wén zhī: máo yǔ bù fēng mǎn zhě, bù kě yǐ gāo fēi, wén zhāng bù chéng zhě bù kě yǐ zhū fá, dào dé bù hòu zhě bù kě yǐ shǐ mín, zhèng jiào bù shùn zhě bù kě yǐ fán dà chén.
”秦王曰：“寡人闻之：毛羽不丰满者，不可以高飞，文章不成者不可以诛罚，道德不厚者不可以使民，政教不顺者不可以烦大臣。
jīn xiān shēng yǎn rán bù yuǎn qiān lǐ ér tíng jiào zhī, yuàn yǐ yì rì.
今先生俨然不远千里而庭教之，愿以异日。
" sū qín yuē:" chén gù yí dài wáng zhī bù néng yòng yě.
”苏秦曰：“臣固疑大王之不能用也。
xī zhě shén nóng fá bǔ suì, huáng dì fá zhuō lù ér qín chī yóu, yáo fá huān dōu, shùn fá sān miáo, yǔ fá gòng gōng, tāng fá yǒu xià, wén wáng fá chóng, wǔ wáng fá zhòu, qí huán rèn zhàn ér bó tiān xià.
昔者神农伐补遂，黄帝伐涿鹿而禽蚩尤，尧伐驩兜，舜伐三苗，禹伐共工，汤伐有夏，文王伐崇，武王伐纣，齐桓任战而伯天下。
yóu cǐ guān zhī, è yǒu bù zhàn zhě hū? gǔ zhě shǐ chē gū jī chí, yán yǔ xiāng jié, tiān xià wèi yī, yuē cóng lián héng, bīng gé bù cáng.
由此观之，恶有不战者乎？古者使车毂击驰，言语相结，天下为一，约从连横，兵革不藏。
wén shì bìng chì, zhū hóu luàn huò, wàn duān jù qǐ, bù kě shèng lǐ.
文士并饬，诸侯*惑，万端俱起，不可胜理。
kē tiáo jì bèi, mín duō wěi tài, shū cè chóu zhuó, bǎi xìng bù zú.
科条既备，民多伪态，书策稠浊，百姓不足。
shàng xià xiāng chóu, mín wú suǒ liáo, míng yán zhāng lǐ, bīng jiǎ yù qǐ.
上下相愁，民无所聊，明言章理，兵甲愈起。
biàn yán wěi fú, zhàn gōng bù xī, fán chēng wén cí, tiān xià bù zhì.
辩言伟服，战攻不息，繁称文辞，天下不治。
shé bì ěr lóng, bú jiàn chéng gōng, xíng yì yuē xìn, tiān xià bù qīn.
舌弊耳聋，不见成功，行义约信，天下不亲。
yú shì nǎi fèi wén rèn wǔ, hòu yǎng sǐ shì, zhuì jiǎ lì bīng, xiào shèng yú zhàn chǎng.
于是乃废文任武，厚养死士，缀甲厉兵，效胜于战场。
fū tú chù ér zhì lì, ān zuò ér guǎng dì, suī gǔ wǔ dì sān wáng wǔ bó, míng zhǔ xián jūn, cháng yù zuò ér zhì zhī, qí shì bù néng.
夫徒处而致利，安坐而广地，虽古五帝三王五伯，明主贤君，常欲坐而致之，其势不能。
gù yǐ zhàn xù zhī, kuān zé liǎng jūn xiāng gōng, pò zé zhàng jǐ xiāng tóng, rán hòu kě jiàn dà gōng.
故以战续之，宽则两军相攻，迫则杖戟相橦，然后可建大功。
shì gù bīng shèng yú wài, yì qiáng yú nèi, wēi lì yú shàng, mín fú yú xià.
是故兵胜于外，义强于内，威立于上，民服于下。
jīn yù bìng tiān xià, líng wàn shèng, qū dí guó, zhì hǎi nèi, zi yuán yuán, chén zhū hóu, fēi bīng bù kě.
今欲并天下，凌万乘，诎敌国，制海内，子元元，臣诸侯，非兵不可。
jīn bù sì zhǔ, hū yú zhì dào, jiē hūn yú jiào, luàn yú zhì, mí yú yán, huò yú yǔ, shěn yú biàn, nì yú cí.
今不嗣主，忽于至道，皆惛于教，*于治，迷于言，惑于语，沈于辩，溺于辞。
yǐ cǐ lùn zhī, wáng gù bù néng xíng yě.
以此论之，王固不能行也。
" shuō qín wáng shū shí shàng ér shuō bù xíng, hēi diāo zhī qiú bì, huáng jīn bǎi jīn jǐn, zī yòng fá jué, qù qín ér guī, léi téng lǚ juē, fù shū dān tuó, xíng róng kū gǎo, miàn mù lí hēi, zhuàng yǒu kuì sè.
”说秦王书十上而说不行，黑貂之裘弊，黄金百斤尽，资用乏绝，去秦而归，羸縢履蹻，负书担橐，形容枯槁，面目犁黑，状有愧色。
guī zhì jiā, qī bù xià rèn, sǎo bù wéi chuī.
归至家，妻不下紝，嫂不为炊。
fù mǔ bù yǔ yán.
父母不与言。
sū qín kuì tàn yuē:" qī bù yǐ wǒ wèi fū, sǎo bù yǐ wǒ wèi shū, fù mǔ bù yǐ wǒ wèi zi, shì jiē qín zhī zuì yě.
苏秦喟叹曰：“妻不以我为夫，嫂不以我为叔，父母不以我为子，是皆秦之罪也。
" nǎi yè fā shū, chén qiè shù shí, dé tài gōng yīn fú zhī móu, fú ér sòng zhī, jiǎn liàn yǐ wéi chuǎi mó.
”乃夜发书，陈箧数十，得太公阴符之谋，伏而诵之，简练以为揣摩。
dú shū yù shuì, yǐn zhuī zì cì qí gǔ, xuè liú zhì zú, yuē:" ān yǒu shuō rén zhǔ, bù néng chū qí jīn yù jǐn xiù, qǔ qīng xiàng zhī zūn zhě hū?" qī nián, chuǎi mó chéng, yuē:" cǐ zhēn kě yǐ shuō dāng shì zhī jūn yǐ.
读书欲睡，引锥自刺其股，血流至足，曰：“安有说人主，不能出其金玉锦绣，取卿相之尊者乎？”期年，揣摩成，曰：“此真可以说当世之君矣。
" yú shì nǎi mó yàn wū jí quē, jiàn shuō zhào wáng yú huá wū zhī xià, dǐ zhǎng ér tán, zhào wáng dà yuè, fēng wèi wǔ ān jūn.
”于是乃摩燕乌集阙，见说赵王于华屋之下，抵掌而谈，赵王大悦，封为武安君。
shòu xiāng yìn, gé chē bǎi chéng, jǐn xiù qiān chún, bái bì bǎi shuāng, huáng jīn wàn yì, yǐ suí qí hòu, yuē cóng sàn héng yǐ yì qiáng qín, gù sū qín xiāng yú zhào ér guān bù tōng.
受相印，革车百乘，锦绣千纯，白璧百双，黄金万溢，以随其后，约从散横以抑强秦，故苏秦相于赵而关不通。
dāng cǐ zhī shí, tiān xià zhī dà, wàn mín zhī zhòng, wáng hóu zhī wēi, móu chén zhī quán, jiē yù jué sū qín zhī cè.
当此之时，天下之大，万民之众，王侯之威，谋臣之权，皆欲决苏秦之策。
bù fèi dòu liáng, wèi fán yī bīng, wèi zhàn yī shì, wèi jué yī xián, wèi zhé yī shǐ, zhū hóu xiāng qīn, xián yú xiōng dì.
不费斗粮，未烦一兵，未战一士，未绝一弦，未折一矢，诸侯相亲，贤于兄弟。
fū xián rén zài ér tiān xià fú, yī rén yòng ér tiān xià cóng, gù yuē: shì yú zhèng bù shì yú yǒng shì yú láng miào zhī nèi, bù shì yú sì jìng zhī wài.
夫贤人在而天下服，一人用而天下从，故曰：式于政不式于勇；式于廊庙之内，不式于四境之外。
dāng qín zhī lóng, huáng jīn wàn yì wèi yòng, zhuǎn gǔ lián qí, xuàn huáng yú dào, shān dōng zhī guó cóng fēng ér fú, shǐ zhào dà zhòng.
当秦之隆，黄金万溢为用，转毂连骑，炫熿于道，山东之国从风而服，使赵大重。
qiě fú sū qín, tè qióng xiàng jué mén sāng hù juàn shū zhī shì ěr, fú shì zǔn xián, héng lì tiān xià, tíng shuō zhū hóu zhī wáng, dù zuǒ yòu zhī kǒu, tiān xià mò zhī néng kàng.
且夫苏秦，特穷巷掘门桑户棬枢之士耳，伏轼撙衔，横历天下，廷说诸侯之王，杜左右之口，天下莫之能伉。
jiāng shuō chǔ wáng, lù guò luò yáng, fù mǔ wén zhī, qīng gōng chú dào, zhāng lè shè yǐn, jiāo yíng sān shí lǐ.
将说楚王，路过洛阳，父母闻之，清宫除道，张乐设饮，郊迎三十里。
qī cè mù ér shì, qīng ěr ér tīng.
妻侧目而视，倾耳而听。
sǎo shé xíng pú fú, sì bài zì guì ér xiè.
嫂蛇行匍伏，四拜自跪而谢。
sū qín yuē:" sǎo hé qián jù ér hòu bēi yě?" sǎo yuē:" yǐ jì zǐ zhī wèi zūn ér duō jīn.
苏秦曰：“嫂何前倨而后卑也？”嫂曰：“以季子之位尊而多金。
" sū qín yuē:" jiē hū! pín qióng zé fù mǔ bù zǐ, fù guì zé qīn qī wèi jù.
”苏秦曰：“嗟乎！贫穷则父母不子，富贵则亲戚畏惧。
rén shēng shì shàng, shì wèi fù hòu, gài kě hū hū zāi?"
人生世上，势位富厚，盖可忽乎哉？”